Kampie.info

Reisverslag Indonesiƫ
(Sumatra, Java en Bali)



Feiten en cijfers

In de boeken die ik gelezen heb en de websites die ik bezocht heb over Indonesië ben ik verschillende cijfers tegengekomen over het aantal eilanden waaruit het land bestaat. De cijfers lopen uiteen van 13.677 eilanden (waarvan er 6.000 bewoond zouden zijn) tot meer dan 17.500 eilanden. Waar de verschillende boeken en websites het wel over eens zijn is dat Indonesië de grootste archipel ter wereld is.

In Nederland, een land zonder afstanden, kunnen we ons nauwelijks voorstellen hoe groot het land is. Ik doe toch een kleine poging om uit te leggen hoe uitgestrekt dit land met een oppervlakte van zo'n 2.000.000 km2 is. Als we Indonesië op de kaart van Europa leggen, dan beslaat Indonesië een gebied van Ierland in het westen tot Oost-Turkije in het oosten en van Zuid-Zweden in het noorden tot Zuid-Italië in het zuiden.

Staat en politiek

Indonesië, de officiële naam van het land is Republiek Indonesië , is een centraal geleide presidentiëlerepubliek. Een keer in de vijf jaar mogen de Indonesiërs naar de stembus om een nieuwe president te kiezen waarbij de zitten president een onbeperkt aantal keren herkozen kan worden. Het hoogste wetgevende orgaan in het land is het Raadgevende Volkscongres met 1.000 leden. Daarna komt de tweede wetgevende instantie, het Huis van Afgevaardigden met 400 leden. Verder bestaat het lands uit 27 provincies die meestal maar weinig bestuurlijke bevoegdheden hebben. Ondanks dat het land een democratie is, heeft het legen een dominante rol. Het leger dat zichzelf beschouwd als een waarborger van veiligheid en als een middel voor het behoud van de eenheid in het land.

Bevolking

In totaal wonen er in Indonesië circa 240 miljoen mensen. Deze zijn onder te verdelen in zo´n 360 etnische groepen. De belangrijkste etnische groepen zijn Javanen (45%), Sundanezen (14%), Madurezen (7,5%) en Sumatraleiers (7,5%). De gemiddelde bevolkingsdichtheid is met circa 1.000 inwoners per km2 aanzienlijk lager dan in Nederland (ca. 400 per km2). De verschillen zijn echter enorm. Zo is de bevolkingsdichtheid op Java circa 900 inwoners per km2 en op Bali 700 inwoners per km2. Hoewel Java en Bali maar 7% van het oppervlakte van het land zijn, woont ongeveer twee derde van de bevolkingop deze twee eilanden.

Religie

De islamitische geloofsbelijdenis La ilaha illa 'llah (er is geen god behalve Allah) geldt voor het grootste deel van de bevolking. Bijna 90 procent van de bevolking is moslim. Dit maakt Indonesië het grootste islamitische land ter wereld. Deze moslims behoren grotendeels tot de soennitische stroming binnen de islam. Desondanks heeft het land in de islamitische wereld geen belangrijke rol. Dit komt doordat in Indonesië weinig orthodoxe moslims wonen en het land nooit een islamitische staat is geworden. De islam in Indonesiëdie Arabische en Indiase handelaren naar de streek brachten was sterk beïnvloed door het soefisme, de islamitische mystiek. Dit maakte dat deze nieuwe religie goed verenigbaar was met geldende boeddhistische en hindoeïstische gebruiken. Pas is de 19de eeuw, toen veel Indonesiërs in Arabische landen gingen studeren, kwam het land in aanraking met de streng orthodoxe islam.

Naast de moslims wonen er in het christenen (ca. 9,5%), hindoes (ca. 2%), boeddhisten (ca. 1%) en taoïsten (ca. 1%). Tot slot is er nog een kleine minderheid (ca. 0,5%) aanhanger van een natuurreligie.

Bergen, vulkanen en troggen

Indonesië is ontstaan door tektonische bewegingen. De archipel ligt namelijk op de plaats waar twee continentale platen samenkomen. Zo maken de zuidelijk eilanden, van Sumatra in het westen tot Timor in het oosten, samen met Borneo in het noorden deel uit van het Sundaschild. Dit is de grootste, onder water gelegen, uitloper van het Aziatische continent. In het oostelijke deel van de archipel liggen de noordelijke Molukken en Nieuw-Guinea op het Sahulschild, de noordelijke uitloper van het Australisch continent. Tussen beide schilden in vormen de toppen van een in de oceaan gelegen bergketen de eilanden Sulawesi en de zuidelijke Molukken. De twee continentale platen bewegen hier naar elkaar toe waarbij de Australische plaat onder de Aziatische plaat schuift. Doordat de overrijdende Aziatische plaat uit oceanische korst bestaat is hier in de loopt van eeuwen door vulkanisme een eilandboog worden gevormd die tegenwoordig Indonesië vormt'. Zoals gebruikelijk bij subductie-gerelateerde eilandbogen liggen de eilanden van boven gezien in een gekromde boog.

Alle grote eilanden van Indonesië zijn bergachtig en de aardkorst is er nog steeds zeer actief. Alleen al op de eilanden Sumatra, Java en de Kleine Sunda-eilanden liggen zo'n 200 vulkanen. Veel van deze vulkanen zijn nog steeds actief.

Wallacelijn

Het feit dat bij Indonesië op een plaats ligt waar twee continentale platen bij elkaar komen is ook te zien aan de flora en fauna in de verschillende delen van de archipel. Midden door Indonesië loopt namelijk de Wallacelijn. Dit is een van de scherpste biologische scheidslijnen ter wereld.

De Wallacelijn is een denkbeeldige lijn die de zoögeografische regio's van Azië en Australazië van elkaar scheidt. De lijn wordt wel gezien als de scheidingslijn tussen Azië en Oceanië. Ten westen en noorden van de lijn worden organismen aangetroffen die gerelateerd zijn aan Aziatische soorten, ten oosten en zuiden ervan voornamelijk organismen die gerelateerd zijn aan Australische soorten. De lijn loopt tussen de Indonesische eilanden Bali en Lombok door, noordwaarts tussen Borneo en Celebes en vandaar oostwaarts tussen de Filipijnen en Celebes. Men treft bijvoorbeeld wel buideldieren aan op Celebes en eilanden ten oosten hiervan, maar niet op Borneo.

De Wallacelijn is genoemd naar Alfred Russel Wallace, die de grenslijn opmerkte tijdens zijn reizen door Oost-Indië in de 19e eeuw. Het viel hem vooral op dat bepaalde vogelsoorten totaal anders waren in Bali, dat ten westen van de lijn ligt, vergeleken met de vogelsoorten die op Lombok leven, een eiland dat slechts ongeveer 35 kilometer ten oosten van Bali ligt, maar ten oosten van de lijn. De vogelsoorten op Bali waren overwegend Aziatisch van oorsprong, en die op Lombok overwegend Australisch.

Wallace zelf verlegde de grens van de Wallacelijn later oostelijk van Celebes, op grond van observaties van de distributie van andere diersoorten. Ook andere onderzoekers was de tweedeling tussen diersoorten opgevallen, en diverse alternatieve denkbeeldige lijnen zijn voorgesteld, mede op grond van de distributie van andere diersoorten. Velen nemen aan, dat er een overgangsgebied is dat veel ruimer is dan een denkbeeldige lijn. Het gebied ten oosten van Borneo en Bali maar ten westen van Irian Jaya en ten zuiden van de Filipijnen wordt wel Wallace genoemd. Hier kan men in biodiversiteit een overgang aantreffen tussen Aziatische en Australische diersoorten, en daarmee ook een enorme rijkdom aan diersoorten.

In het midden van de 20e eeuw toonden geologische studies aan dat er een Indo-Australische plaat is die de Wallacelijn als grens heeft. De grens van deze platen heeft een grote verdieping van de zeebodem op hetzelfde punt. Dit betekent dat er nooit een landengte heeft kunnen ontstaan in deze regio, en vormt de verklaring van de verdeling van de specimen: veel diersoorten, zelfs vogelsoorten, zullen bijvoorbeeld die 35 kilometer aan water tussen Bali en Lombok nooit overbruggen.

Cijfers

Aantal inwoners:
ca. 240 miljoen
Oppervlakte:
ca. 2 miljoen km2
Bevolkingsgroei:
2% per jaar
Hoogste punt:
Puncak Jaya (5.030 meter)
Levensverwachting:

Mannen: 60 jaar
Vrouwen: 65 jaar