Kampie.info

Reisverslag Peru



Nazca

Nazca lijnen

De stad Nazca ligt iets buiten de toeristische route, maar een bezoek aan de talrijke archeologische vindplaatsen mag op geen enkele reis door Peru ontbreken. Nazca speelde in de vroege geschiedenis van Peru een grote rol. Op grond van zeer gunstige conserveringsomstandigheden in het droge woestijnzand weet men nu een groot aantal feiten over de pre-Columbiaanse culturen in dit gebied. De stad Nazca ligt op 600 m hoogte 447 km ten zuiden van Lima. Nazca telt circa 38.000 inwoners. Temidden van een eindloze zandwoestijn vormt de stad een kleine oase waarin veel mensen van de katoenteelt en kleine landbouwbedrijven leven. Nazca beschikt over een stadsmuseum op het Plaza de Armas en enkele grote hotels waarin gasten uit de hele wereld meestal voor een of meer nachten verblijven. 

De geschiedenis van de Nazca-cultuur was tot aan het begin van de 20e eeuw door het woestijnzand letterlijk uitgewist. Pas vanaf 1901 legde de Duits-Amerikaanse archeoloog Max Uhle, oorspronkelijk bierbrouwer in Californië, met zijn onvermoeibare opgravingen de sporen van een cultuur bloot die duidelijk verschilde van andere kustvolken uit Peru. Helaas had zijn succes ook tot gevolg dat tientallen huaqueros (grafschenders) de woestijn naar grafschatten afzochten, de waardevolle grafgiften stalen en daarbij enorme schade aanrichtten

Na het verval van de Paracas-cultuur omstreeks 200 n.C. ontwikkelde zich de Nazca-cultuur die echter omstreeks 800 n.C. kort na zijn bloeiperiode 'doodliep in het zand'. Aan de hand van verschillende keramische werken wordt deze cultuur grofweg verdeeld in drie fasen. De mensen bouwden hun tempels en huizen van het keiharde hout van de algarroboboom, irrigeerden hun velden met een vernuftig kanalensysteem en ontwikkelden en heel eigen religie. De keramieken van de Nazca-cultuur - aarden schalen, figuren en kruiken - onthullen veel details uit het leven van de mensen en verschaffen informatie over het voedsel, de goden en ceremonies van mensen, hun muziekinstrumenten, hun riten, huisdieren en voedingsgewassen. De Nazca's hechtten veel waarde aan de vervaardiging van speels uitziende waterbakken, vaak met twee openingen en een brughengsel zodat bij het uitschenken een fluittoon ontstond. Aanvankelijk waren de afbeeldingen op het keramiek tamelijk realistisch, later werden ze abstracter. De kleuren, die vaak direct na het bakken op de objecten werden geschilderd, zijn zeer krachtig en contrastrijk.

De Tekeningen van Nazca

Nazca lijnen

Het meest raadselachtige erfgoed van de Nazca-cultuur bestaat ongetwijfeld uit de bodemtekeningen. Ook tegenwoordig nog zijn ze aanleiding voor deels fantasierijke speculaties. In 1939 ontdekte de Amerikaan Paul Kosok vanuit een vliegtuig de eerste figuur, een vogel. Kosok noemde de figuren in een 50 km lange en 20 km brede strook in de Pampa het 'grootste astronomische boek ter wereld'. Maria Reiche, een uit Duitsland geëmigreerde wiskundige, hoorde van deze tekeningen en trok naar Nazca en bestudeerde haar leven lang de vaak slechts 20 cm brede en vingerdiepe voren in het woestijnzand.

Nazca

De Nazca-kunstenaars hebben een kleine originele schets (een dergelijke ontwerptekening op textiel is gevonden in het zand) veelvoudig vergroot aangebracht waardoor ze alleen maar uit de lucht te zien zijn. Daarbij gebruikten ze palen en touwen waarmee bijvoorbeeld verbazingwekkende exacte cirkels en spiralen markeerden. Met deze eenvoudige hulpmiddelen tekenden ze circa 1300 - 1700 jaar geleden een 188 m lange hagedis waarvan de staart door de Panamericana wordt doorsneden en een condor met een vleugelspanwijdte van wel 180 meter. Verder zie uit tijdens een vlucht boven de pampa een kolibrie, een hond met rechtop staande staart, een gekromde kameleon met een meterslange opgerolde tong, verscheidene driehoeken en trapezoïden, een walvis en een boom met uitstekende takken. Goed zichtbaar zijn ook een paar mensenhanden, een leguaan, een spin en last but not least de 'astronaut', een tekening die doet denken aan een ruimtevaarder.

Nazca

Maar met wat voor doel zijn deze enorme inspanningen geleverd? Zeer waarschijnlijk gaat het hier in feite om een gigantische astronomische kalender, vergelijkbaar met de Inihuatana van de Inca's en de stèlekalender van de Maya's. Op de dag van de zonnewende, op 21 december, gaat de zon bijvoorbeeld precies in het verlengde van een lange lijn aan de horizon onder. Maar niet alleen zonnelijnen, ook maan en sterrenlijnen moesten de mensen het juiste tijdstip verschaffen voor het uitzaaien van het graan op de velden. Ook belangrijke religieuze feestdagen warden daardoor bekend. Delen van dierenfiguren vormen zulke astronomische lijnen. De snavel van een vogel duidt bijvoorbeeld op de opkomende zon op de dag van de zonnewende. De figuren worden ook anders geïnterpreteerd: ze zouden bewijzen dat mensen al voor de komst van de Europeanen konden zweefvliegen. Volgens andere theorieën werden op de lijnen hardloopwedstrijden of regenbezweringen georganiseerd.

Van waaruit hebben de Nazca's deze reusachtige figuren kunnen zien? Niet vanaf de heuvels in de woestijn, want op deze afstand verbleken de lijnen volkomen. Vanuit een heteluchtballon? De Amerikaanse antropoloog Jim Woodman heeft deze hypothese door proefnemingen een tamelijk realistisch kader verschaft.

U kunt een deel van de lijnen bewonderen vanuit een door Maria Reiche gemaakte uitkijktoren aan de weg in de richting van Ica, enkele kilometers buiten Nazca. Veel meer ziet u tijdens een rondvlucht met een klein vier- tot tienpersoonsvliegtuig (het best 's morgens of aan het eind van de middag).

Inmiddels worden de Nazcalijnen in hun voortbestaan bedreigd: voet- en autosporen van al te nieuwsgierige bezoekers en milieuvervuiling tasten de figuren in het woestijnzand meer aan dan men zou denken. Het betreden of met een auto berijden van de pampa is daarom ten strengste verboden. De door de Unesco verleende titel 'mondiaal cultureel erfgoed' blijkt de figuren niet afdoende te kunnen beschermen. In 1998 overleed Maria Reiche, de 'behoedster' van de figuren. Ter ere van haar werd in Ingenio, 30 km ten noorden van Nazca, een klein museum geopend.

Op 7 januari 2005 schreef Lucas het volgende in mijn gastenboek:

Hallo Kampie,
Erg leuke en informatieve site! Zelf ben ik student archeologie met als specialisatie Midden- en Zuid-Amerika (vnl. Midden-Amerika maar met een grote interesse in Zuid-Amerika). Hoewel ik vind dat de informatie bij de mooie foto´s compleet en uitgebreid is wil ik toch een kleine kanttekening plaatsen bij het stuk over de Nazca lijnen:
Er is al veel gezegd over de functie van de lijnen waarvan de bekendste theorie wel van Erich von Däniken is (hij denkt het landingsbanen voor buitenaardse wezens zijn). Johan Reinhard (1988, "The Nazca lines: a new perspective on their origin and meaning") heeft echter aangetoond dat de lijnen gebruikt werden als processiepaden om de goden om regen te verzoeken (regenbezweringen in jouw tekst). Deze regenbezweringen vinden nog steeds plaats bij traditionele gemeenschappen in Bolivia en Noord-Chili. Dat een gedeelte van de lijnen een astronomische oriëntatie hebben is voor de hand liggend, omdat de processies op vaste tijden in het jaar plaatsvonden.

Ik heb genoten van jouw website en kom zeker nog eens terug.
mvg.,
Lucas