Kampie.info
Reisverslag Vietnam
Vietnamoorlog
Hoewel ik - geboren in 1965 - te jong ben of een te slecht geheugen heb om mij te herinneren dat ik als kind beelden van de Vietnamoorlog (door Vietnamezen de Amerikaanse oorlog genoemd) zag op de televisie, was het toch heel lang zo dat het eerste waaraan ik dacht als ik de naam Vietnam hoorde de Vietnamoorlog was. En het Vietnamese woord Tet vulde ik automatisch aan tot Tet-offensief om er pas tijdens de voorbereiding op de rondreis door Vietnam achter te komen dat Tet (ofwel Tết Nguyên Đán) een nationale feestdag is in Vietnam.
|
Het begin
Volgens Wikipedia wordt het bombardement van de havenstad Hải Phòng op 23 november 1946 door Franse oorlogsschepen als het begin van de Vietnamoorlog beschouwd. Dit verraste mij omdat de Vietnamoorlog voor mijn gevoel pas ergens in de jaren zestig is begonnen. Als ik mij verder inlees kom ik er achter dat voor mijn gevoel de Vietnamoorlog beperkt is tot de tijd dat Amerikaanse soldaten tegen de Viet Cong vochten. En gezien het feit dat de Vietnamezen zelf spreken over de Amerikaanse oorlog lijkt het erop dat ook zij het moment waarop de Amerikaanse president Lyndon Johnson begin 1965 besluit om grote aantallen Amerikaanse militairen naar Vetnam te sturen zien als de start van een nieuwe oorlog en niet als de voorzetting van een strijd die al in 1946 was begonnen.
Maar je kunt ook stellen dat er in 1965 geen nieuwe oorlog begon, maar dat Amerika zich vanaf dat moment openlijk mengde in een oorlog waarbij het land tot dat moment alleen in het geheim betrokken was. Want al lang voordat de eerste Amerikaanse troepen op 8 maart 1965 in de Baai van Da Nang voet op Vietnamese bodem zette steunde de VS Frankrijk in het geheim omdat de Vietminh onder communistische invloed stond en Frankrijk tijdens de Koude Oorlog een belangrijke bondgenoot was van de VS.
Amerikaanse inmenging
Tot eind 1964 had president Johson geen goede reden om zich openlijk in deze strijd te mengen. De veranderde toen op 2 augustus 1964 de Amerikaanse torpedojager USS Madoxx in de Golf van Tonkin werd beschoten. Het Amerikaanse Congres nam hierop de Tonkinresolutie aan waarna president Johnson Amerikaanse troepen naar Vietnam kon sturen.
Vijf jaar nadat de eerste Amerikaanse troepen landden in de Baai van Da Nang streden maar liefst vijfhonderdduizend(!) Amerikaanse troepen mee in een strijd in er ver land waarvan velen vooraf niet eens wisten waar het lag. En - zoals Bruce Springsteen ooit zei tijdens een van zijn concerten - velen van hen zouden niet meer terugkomen en velen van hen de wel terugkwamen waren veranderd. Want ondanks het technische overwicht van de Amerikanen slaagden zij er niet in om de Vietcong te verslaan. Zoals de Amerikaanse singer-songwriter Billy Joel het beschrijft in zijn lied 'Goodnight Saigon':
We held the coastline
They held the highlands
And they were sharp
As sharp as knives
They heard the hum of our motors
They counted the rotors
And waited for us to arrive
Billy Joel - Goodnight Saigon We met as soul mates |
Toch stonden veel Amerikanen in eerste instantie achter het besluit van hun president om troepen naar Vietnam te sturen. Een aantal gebeurtenissen in 1968 veroorzaakten echter een ommekeer in de publieke opinie in de VS over de Vietnamoorlog.
Tet-offensief
 De belangrijkste doelen van het Tet-offensief |
Het Tet-offensief was een aanval van de Vietcong die begon op 31 januari 1968 tijdens de Vietnamoorlog. De strijd zou tot juni van dat jaar aanhouden. De aanval van de Vietcong kwam voor de Amerikanen als een volslagen verrassing. Op de dag waarop de aanval begon viel namelijk samen met het Vietnamees nieuwjaar (Tết Nguyên Đán), en nationale feestdag in Vietnam. Tijdens Tet werd normaal gesproken een wapenstilstand gehouden. Maar de Vietcong viel in 1968 onverwachts aan en overviel zo de Amerikanen. In dit offensief bewees de Vietcong nog lang niet uitgeteld te zijn, zoals door de Amerikanen werd verkondigd. Tienduizenden rebellen en soldaten overvielen tegelijk kazernes, politiebureaus, overheidsgebouwen en militaire posten. De Amerikanen waren totaal verrast en zetten grote middelen in. Zo werden er vele razzia's gehouden in Saigon en beging men gruwelijke misdaden in My Lai. Militair gezien wonnen de Amerikanen in Zuid-Vietnam en werd de Vietcong bijna vernietigd, maar politiek gezien niet.
Met meer dan 5.000 slachtoffers aan de kant van de Vietcong liep het Tet-offensief in militair opzicht voor de Vietcong uit op een grote mislukking. Maar het Tet-offensief zorgde voor het begin van een wereldwijde omkeer in de publieke opinie over de oorlog in Vietnam. Steeds meer mensen realiseerden dat de VS een oorlog voerde die zij niet kon winnen. Ook in de VS zelf drong dit besef door.
Bloedbad van My Lai
Een tweede belangrijke gebeurtenis die van grote invloed was op de publieke opinie zou in de geschiedenisboeken opgenomen worden als 'Het bloedbad van My Lai'. In de ochtenschemer van 16 maart 1968 landde het 174ste helikoptereskader van het Amerikaanse leger vlakbij het dorp My Lai waarna Amerikaanse soldaten honderden inwoners van My Lai vermoorden en vele vrouwen verkrachten. In korte tijd werden 504 Vietnamezen op brute wijze vermoord. Maar volgens officiële berichten werden er die dag 128 Vietcongstrijders gedood. Maar dankzij de moed van soldaat Ronald Ridenhour en fotograaf Seymour Hersh zou de waarheid toch aan het licht komen. Toen de uitspraken van Ridenhour en de foto's van Hersh voor het eerst gepubliceerd werden werd geschokt gereageerd. Er volgde een rechtszaak. Maar van alle betrokkenen werden er maar 26 vervolgd. De verantwoordelijke luitenant William Calley werd tot een levenlange gevangenisstraf veroordeeld, maar drie dragen na het vonnis verleende president Nixon de luitenant gratie en werd zijn straf omgezet in drie jaar huisarrest. Het zou tot 2002 duren voordat een door de Vietnam War Crimes Working Group opgesteld 9.000 pagina's tellend verslag openbaar zou worden.
Het bloedbad van My Lai bracht het Amerikaanse leger ernstige reputatieschade toe en gaf een enorme impuls aan de anti-oorlogsbeweging in de Verenigde Staten. Studenten, zwarten, zonen van arbeiders en de Amerikaanse middenklasse, die allen potentiële nieuwe rekruten waren, keerden zich massaal tegen de oorlog.
Het eind van de oorlog
Met de belofte om snel een eind te maken aan de oorlog in Vietnam won Richard Nixon in 1968 de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Maar in de praktijk bleken de plannen van Nixon naar te komen op een 'Vietnamisering van de oorlog' waarbij de oorlogshandeling aan de Zuid-Vietnamezen werd overgelaten. In 1975 weigerde het Amerikaanse Congras in te stemmen met een voorstel voor extra militaire steun. Deze beslissing luidde het einde van de oorlog in Vietnam in en betekende de nekslag voor Zuid-Vietnam.
De Vietcong begon aan zijn laatste offensief en op 30 april 1975 trok het Noord-Vietnamese leger Saigon binnen. De laatste Amerikaanse soldaten en diplomaten vluchtten per helikoper uit de Amerikaanse ambassade. De Vietcong had haar strijd om een hereniging van Vietnam gewonnen.